Akademik makale yayınlama süreci, yalnızca bir çalışmayı tamamlamakla bitmez. Makalenin indekslenmesi, atıf alması ve akademik dünyada tanınması için DOI (Digital Object Identifier) numarası almak önemli bir aşamadır. DOI, makalenin kalıcı bir dijital kimlik kazanmasını sağlar ve bilimsel araştırmaların doğru bir şekilde atıf almasına yardımcı olur.
Bu yazıda, DOI numarasının ne olduğu, nasıl alındığı ve akademik makale yayınlama sürecinde neden kritik bir rol oynadığı detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
1. DOI Numarası Nedir ve Neden Önemlidir?
DOI (Digital Object Identifier), dijital ortamda yayımlanan akademik makalelere, tezlere, kitaplara ve veri setlerine verilen benzersiz bir kimlik numarasıdır.
DOI numarasının avantajları şunlardır:
✔ Makalenin kalıcı olarak erişilebilir olmasını sağlar.
✔ Dijital akademik veritabanlarında indekslenmesini kolaylaştırır.
✔ Atıf almayı ve kaynak gösterme sürecini güvenilir hale getirir.
✔ Makalenin bilimsel etkisini artırarak, akademik kariyer için avantaj sağlar.
Örneğin, bir makale farklı platformlarda yayımlansa bile DOI numarası sayesinde her zaman aynı bağlantı üzerinden erişilebilir olur.
2. DOI Numarası Nasıl Alınır?
DOI almak için aşağıdaki yöntemlerden biri kullanılabilir:
2.1. Dergi Üzerinden DOI Alma
En yaygın yöntem, makaleyi DOI numarası sağlayan akademik bir dergide yayınlamaktır.
✔ Web of Science, Scopus veya DOAJ indeksli dergilerde yayınlanan makaleler genellikle DOI alır.
✔ Makale kabul edildikten sonra dergi editörlüğü tarafından DOI atanır.
✔ DOI numarası derginin internet sitesinde makale ile birlikte yayımlanır.
Not: DOI numarasını bireysel olarak almak mümkün değildir. Yalnızca DOI sistemine üye olan yayınevleri ve dergiler bu numarayı sağlayabilir.
2.2. Açık Erişim Platformları Üzerinden DOI Alma
Açık erişimli platformlarda yayınlanan makaleler ve tezler de DOI alabilir.
✔ Zenodo (European Open Science Cloud tarafından desteklenen açık erişim platformu)
✔ Figshare (Araştırma verilerini paylaşmak için kullanılan akademik platform)
✔ ResearchGate ve Academia.edu (Bazı çalışmalar için DOI ataması yapabilirler, ancak her makale için değil)
2.3. Kurumsal veya Üniversite Yayınları İçin DOI Alma
Bazı üniversiteler ve akademik kurumlar, kendi bünyelerinde yayımlanan tezler veya araştırma raporları için DOI sağlayabilir.
✔ Üniversitenizin kütüphane sistemine veya araştırma ofisine danışarak DOI sürecini öğrenebilirsiniz.
✔ Türkiye’de bazı üniversiteler, YÖK Tez Merkezi üzerinden DOI ataması yapmaktadır.
3. DOI Numarası Atandıktan Sonra Ne Yapılmalı?
Bir makaleye DOI numarası atandıktan sonra şu adımları takip etmek önemlidir:
✔ Google Scholar ve ORCID hesaplarınıza DOI’yi ekleyin.
✔ ResearchGate ve Academia.edu gibi platformlarda DOI’li makalenizi paylaşın.
✔ DOI’yi makalenizin kaynakça kısmında referans gösterirken doğru formatta kullanın.
Örnek DOI referansı:
APA: Smith, J. (2022). The Future of AI. Journal of Computer Science, 35(2), 45-58. https://doi.org/10.1234/jcs.2022.0021
4. Akademik Makale Yayınlama Sürecinde DOI’nin Önemi
DOI, akademik yayıncılıkta kalitenin ve güvenilirliğin bir göstergesidir.
✔ DOI’si olan makaleler genellikle daha fazla atıf alır.
✔ DOI, akademik veri tabanlarında tarama yapmayı kolaylaştırır.
✔ Bazı akademik kurumlar, sadece DOI’si olan yayınları resmi araştırma kayıtlarına eklemektedir.
Özellikle akademik kariyer planlayan araştırmacılar için DOI almak, makalenin prestijini ve akademik değerini artırır.
5. DOI ile Atıf Almayı Artırma Stratejileri
DOI aldıktan sonra, makalenizin daha fazla atıf almasını sağlamak için şu yöntemleri kullanabilirsiniz:
✔ Makalenizi açık erişimli olarak yayımlayın, daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlayın.
✔ Sosyal medya ve akademik ağlarda DOI’nizi paylaşın.
✔ Uluslararası konferans ve seminerlerde DOI’li makalenizden bahsedin.
✔ ORCID, Google Scholar ve Scopus profillerinizde DOI’yi ekleyin.
✔ Akademik bloglarda veya kişisel web sitenizde makalenizin bağlantısını paylaşın.
Bu stratejiler, makalenizin akademik dünyada daha fazla görünür olmasını sağlar.
6. DOI’nin Kullanıldığı Akademik Veri Tabanları ve Platformlar
DOI, dünya çapında birçok akademik veri tabanı ve platform tarafından kullanılmaktadır.
Platform | DOI Kullanımı |
---|---|
Web of Science | DOI ile makale atıf takibi ve indeksleme sağlar. |
Scopus | DOI’li makaleleri tarayarak akademik başarı ölçümleri yapar. |
Google Scholar | DOI’li makaleleri indeksleyerek akademik aramalar için erişim sağlar. |
CrossRef | DOI’lerin yönetildiği küresel akademik sistemdir. |
PubMed | Tıp ve biyoloji alanındaki DOI’li makaleleri içeren veri tabanı. |
DOAJ (Directory of Open Access Journals) | Açık erişimli DOI’li makaleleri içeren platform. |
Bu platformlarda DOI ile makalenizin daha fazla akademik okuyucuya ulaşmasını sağlayabilirsiniz.
7. DOI Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
DOI almak zorunlu mu?
Hayır, ancak prestijli akademik dergilerde yayın yapmak ve atıf oranlarını artırmak için gereklidir.
DOI ücretli mi?
DOI’yi doğrudan almak mümkün değildir, ancak dergiler ve yayıncılar için belirli bir ücret gerektirebilir.
Önceden yayınlanan makalelere sonradan DOI eklenebilir mi?
Eğer makaleniz bir açık erişim platformuna yüklenirse veya bir akademik dergide tekrar yayımlanırsa DOI atanabilir.
DOI ile makalenin silinmesi mümkün mü?
Bir DOI atandıktan sonra silinemez, ancak yayıncı tarafından güncellenebilir.
Sonuç
DOI numarası almak, akademik bir makalenin küresel erişilebilirliğini ve bilim dünyasındaki etkisini artıran önemli bir adımdır. DOI sayesinde makaleler, dijital akademik veri tabanlarında kalıcı olarak saklanır ve atıf almayı kolaylaştırır.
Makale yayınlama sürecinde doğru dergi seçimi yapmak, DOI’nin nasıl elde edileceğini bilmek ve DOI’yi akademik platformlarda doğru şekilde kullanmak, araştırmacılar için büyük avantajlar sağlar.